Nieuwbouw Wanroij

Ligging en naam

Wanroij (Brabants: Wangroj) is een dorp in de Noord-Brabantse gemeente Sint Anthonis, gelegen in het noordoosten van deze provincie. Het dorp heeft ruim 3000 inwoners. De naam Wanroij betekent waarschijnlijk 'slechte grond', waarbij 'roij' verwant is aan 'rooien' of '-rode', een open plek in het bos. 'Wan' zou 'slecht' betekenen, hoewel het tegenwoordig ook wordt verklaard als de Germaanse eigennaam 'Wano'. Oude spellingswijzen zijn onder andere Wanraay, Wanrode en Wanraden.

Historie

Wanroij werd voor het eerst genoemd in 1265, toen Bertradis van Wanrode samen met haar zoon Johan een oorkonde ondertekende. Het dorp behoorde tot het Land van Cuijk en vormde samen met Mill en Sint Hubert een schepenbank. Vanaf de Franse tijd was Wanroij een zelfstandige gemeente. In 1942 werd het uitgebreid met onder meer Rijkevoort en Landhorst. In 1994 ging Wanroij op in de fusiegemeente Sint Anthonis, behalve Rijkevoort dat bij Boxmeer kwam.

Religie en gemeentewapens

Vanouds was de parochie van Wanroij gewijd aan de Heilige Cornelius. Van 1817 tot 1966 stond deze heilige op het Wapen van Wanroij. Daarna werd een nieuw gemeentewapen ingevoerd waarin ook de patroonheiligen van de kerkdorpen Rochus en Paulus vertegenwoordigd zijn.

Ontwikkeling van infrastructuur

Tot ver in de 19e eeuw lag Wanroij geïsoleerd. In 1850 werden de eerste wegen verhard, in 1891 kwamen de eerste straatlantaarns en pas in 1922 werd de eerste verharde interlocale weg naar Haps aangelegd. Vanaf 1925 vonden grote ontginningen plaats, waarbij de Peel grotendeels werd omgevormd tot landbouwgrond.

Bevolking en economische ontwikkeling

In de 19e eeuw telde Wanroij ongeveer 1100 inwoners. Na de samenvoeging in 1942 groeide dit naar 3000 en in 1989 zelfs naar 5000 voor de drie dorpen samen. Landbouw was de belangrijkste bestaansbron, gevolgd door turfwinning, weven, leerlooien en brouwen. De agrarische sector is nog steeds belangrijk. In 1907 werd de Stoomzuivelfabriek "Sint-Cornelius" opgericht, later gevolgd door mengvoederfabrieken en een KI-station. Ook het toerisme draagt tegenwoordig bij aan de werkgelegenheid.

Natuur en omgeving

De omgeving van Wanroij bestaat deels uit ontginningen zoals het Wanroijse Broek en Peelontginningen. Het natuurgebied Molenheide ligt in het westen, terwijl het Sint Anthonisbos in het zuiden grenst aan Wanroij. De Lage Raam slingert als schilderachtig beekje door het landschap. Vanuit het dorpscentrum is een 12 km lange wandelroute uitgezet langs deze natuurgebieden.

Recreatie en toerisme

In de jaren zestig ontstond recreatiecentrum "De Bergen", aanvankelijk bedoeld voor lokale bewoners maar inmiddels uitgegroeid tot een regionaal recreatiegebied met onder andere een 6 hectare groot natuurzwembad, een grote speeltuin en een camping.

Verenigingsleven

Wanroij kent een rijk verenigingsleven, waaronder handbal, voetbal, tennis, volleybal, carnaval, gymnastiek, motorcross, judo, toneel, badminton en biljart. In gemeenschapshuis "Het Wapen van Wanroij" (in de volksmond "’t Paternaot") vinden diverse activiteiten plaats. Ook zijn er enkele horecagelegenheden.

Jaarlijkse evenementen

Hoogtepunten zijn onder andere het carnaval, het Waanzinnig Wanroij-festival, de rommelmarkt (laatste weekend van juli) en de kermis (eerste weekend van augustus).

Bezienswaardigheden en kunst

Wanroij kent meerdere bezienswaardigheden, waaronder de beeldengroep/fontein "Vrouwen van de bron" en De Hamse Molen. Ook zijn er kunstwerken zoals "De Eenden", "De Fietser" en andere lokale monumenten.

Omgeving en buurtschappen

Wanroij maakt deel uit van een netwerk van dorpen en buurtschappen, zoals Landhorst, Ledeacker, Oploo, Stevensbeek en Westerbeek. Daarnaast zijn er buurtschappen zoals Blauwenhoek, Broekkant, Den Hoek, Driehoek, Ham, Hank, Heikant en vele anderen.